Sigara ile mücadelede biz hekimlere düşen en anlamlı görevin olabildiği kadar anlaşılır bir şekilde sigaranın zararlarını ortaya koymak olduğuna inanıyorum.
Bu yazıda hastalarım ve özellikle yakınları tarafından sigara kullanımı ile ilgili sıkça sorulan, merak edilen konuları ve özellikle ürolojiyi ilgilendiren hastalıkları sırasıyla açıklamak istedim.
En çok merak edilen, ’’masum’’ olarak duran sigara dumanının içeriği olsa gerek:
- Polonyum – 210 (kanserojen)
- Aseton (oje sökücü)
- Naftalin (güve kovucu)
- Hidrojen Siyanür (gaz odaları zehiri)
- Arsenik (fare zehiri)
- Amonyak (tuvalet temizleyicisi)
- Karbon (Monoksit gazi)
- Nikotin ve 3.885 toksik madde
- Radon (radyasyon)
- Metanol (füze yakıtı)
- Toluen (tiner)
- Kadmiyum (akü metali)
- Bütan (tüp gaz)
- DDT (böcek öldürücü)
’’Bu kadar zehirli maddenin özellikle; üriner (idrar boşaltım) sistemde meydana getirebileceği zararlar nelerdir?’’ sorusunu kısa başlıklar altında toplayıp açıklayalım:
- infertilite (kısırlık:çocuk sahibi olamama)
- Erkeklerde cinsel işlev bozukluğu ’’impotans’’
- Ürolojik Kanserler
- Böbrek kaynaklı Hipertansiyon
- ‘‘Inkontinans’’(idrar kaçırma)
İnfertilite (kısırlık)
Nikotin hangi mekanizma ile kısırlığa yol açmaktadır?
Nikotinin merkezi sinir sitemini etkileyerek üreme üzerinde kilit rol oynayan ve beyindeki bazı merkezlerden salınan GnRH hormonunun etkinliğini azalttığı düşünülmektedir. Özellikle herhangi bir maddenin yanması sonucu oluşan hidrokarbonların hormon üretimini düzenleyen enzimlerin sentez ve yapısını bozarak bu etkileri gösterebildiği kanıtlanmıştır.
Yukarıda belirttiğiniz kanserojen ve toksik maddelerinin sperm üzerine etkileri nelerdir?
Bahsedilen kanserojen ve toksik (zehirli) maddeler; erkeklerde kromozomal hasara neden olarak sonraki nesillerde; genetik anomalilere neden olmakta, sperm kromozomal hasarına bağlı olarak düşük olasılığını arttırmakta ve sperm sayısı ve kalitesini bozmaktadır.
Erkekde Cinsel İşlev Bozukluğu “impotans”
Sigara hangi yoldan ’’sertleşme problemi’’ne yol açmaktadır?
Sigaranın neden olduğu sertleşme problemi; kan damarlarının yapısının bozulması, Nikotinin penise arteryel (temiz bol oksijenli) kan akımını engellemesi ve penisin sertleşmeden sorumlu kan odacıklarının yapısını bozması ile alakalıdır. Artık sigara paketlerinin üzerinde yazılması zorunlu olan sigara sağlığa zararlıdır yazısının yanına bazı ülkelerde sigaranın sertleşme problemine neden olduğu yazısı da eklenmeye başlamıştır.
Ürolojik Kanserler
Diğer yandan sigaranın Ürolojik Kanser gelişimi üzerine de ciddi etkileri bulunmaktadır.
Mesane Kanseri
Mesane kanseri gelişiminde bir çok faktör (yaş, cins, ırk, ailevi yatkınlık, kronik enfeksiyonlar, boya ve deri işi ile ilgili meslekler) rol oynasa da en başta sigara gelmektedir.
Sigara içenlerde gözlenen mesane kanseri oranı nedir?
Sigara içenlerde Mesane kanseri gelişim şansı normal’e ( sigara içmeyenlere ) oranla 4 kat daha fazladır. Mesane Kanseri olgularının 1/3’ünde sigara ile bağlantı ortaya konulmaktadır. Sigara içimi erkeklerdeki mesane kanseri ölümlerinin yaklaşık yarısına , kadınlarda ise 1/3’ üne neden olmaktadır.
Sigara, Mesane kanseri oluşumuna hangi yoldan etki etmektedir?
Kanser gelişimi, içilen sigaranın süre ve duman inhalasyonu(alımı) ile doğrudan alakalıdır. Sigara içeriği olan nitrosamin, 2 naftilamin , 4 aminobifenil ve idrar daki triptofan metabolitleri mesane kanseri gelişiminden sorumlu olarak saptanmıştır.
Uzun süre sigara içen birisi sigarayı bıraktığında mesane kanseri gelişme riski hemen durur mu?
Hayır. Sigara kullanımı bırakılsa bile mesane kanser oluşma riski ancak 20 sene sonra normale döner ki bu süre kalp-damar hastalıklarına ve Akciğer kanserine yakalanma süresinden bile uzundur.
Diğer üriner sistem kanserleri ile sigaranın ilişkisi nasıldır?
Böbrek kanserleri içinde en önemli dış etken tütün kullanımı olarak saptanmıştır. 1.4-2.3 oranında riski arttırmaktadır. Kanser gelişimi sigara içim süresi ile direk ilişkilidir. Sigara aynı zamanda böbrek toplayıcı sistem kanserleri gelişiminden de sorumludur. Prostat kanser vakalarında özellikle sigara prognozu (hastalığın seyirini) kötüleştirmektedir.
Pasif içici dediğimiz ortamdaki sigara dumanına sürekli maruz kalanlar infertilite ve kanser açısından riskli midir?
Sadece aktif içenlerde değil aynı zamanda pasif içici dediğimiz sürekli sigara dumanına maruz kalanlarda risk altındadır, bu kişilerde serum ve meni de nikotin yan ürünlerine rastlanılmaktadır. Yapılan çalışmalarda anne babası sigara kullanan çocukların idrarında yüksek düzeyde kansere neden olan maddeler saptanmıştır.
Böbrek Kaynaklı Hipertansiyon ve İdrar Kaçırma’nın Sigara ile ilişkisi
Ateroskleroz (damar sertliği) ve ailevi hipertansiyon gelişiminde olduğu gibi Böbrek kaynaklı hipertansiyonda da sigara en önemli risk faktörü olarak gösterilmektedir.
Kronik Akciğer hastalıkları ve buna bağlı öksürüğün, yapılan araştırmalarda ’’idrar kaçırmaya’’ neden olduğu gösterilmiştir.Sigara kullanımı özellikle bu hasta grubunda ’’idrar kaçırma’’ risk faktörü olarak ortaya konulmuştur.