Prostat

PROSTAT  BEZİ NEDİR , NEREDE YER ALIR , İŞLEVİ NEDİR  ?

Prostat bezi, idrar kesesinin altında yer alan ve dış idrar kanalını çevreleyen kestane büyüklüğünde bir organdır. Prostat sadece erkeklerde bulunan ikincil sex organıdır.
Meninin sıvı kısmını yapar. Bu sıvının içinde spermlerin canlılığı için gerekli maddeler yer alır.
Kadınlardaki rahmin karşılığıdır

PROSTAT BEZİNİN EN SIK RASTLANAN HASTALIKLARI NELERDİR ?

BPH olarak adlandırılan İyi Huylu Prostat Büyümesi , Prostat Kanseri ve prostat bezinin iltihabi hastalıkları (prostatit) en sık rastlanan prostat hastalıklarıdır.

PROSTAT BEZİ İLTAHAPLARINDA(PROSTATİT) ŞİKAYETLER NELERDİR ?

Ürogenital yakınmalarla ( idrar yaparken yanma , batma , sık idrar çıkma , gece idrar kalkma, zorlanarak idrar yapma , bel ağrısı , apış arasında ağrı ve yorgunluk vs. ) başvuran hastaların % 25 ine prostatit tanısı konmakta ve erkeklerin % 50 si yaşamlarının herhangi bir döneminde prostatit nedeniyle incelenmektedir.

PROSTAT BEZİ İLTAHAPLARINDA TEDAVİ ?

AKUT PROSTATİT Hastaların hastaneye yatırılmaları gerekir. Serum ve antibiyotik tedavisi başlanır. Ayrıca  mesane gevşeticileri, ağrı kesici ve antienflamatuar tedavi yapılır. Hastalara kabızlığın önlenmesi, bol sıvı alımı ve istirahat önerilir.
Hastanın ateşi düşüp şikayetleri geçtikten sonra bile oral antibiyotik tedavisine 30 gün süreyle devam edilmelidir.
PROSTAT APSESİ süreli Antibioterapi + apsenin boşaltılması (Direnaj)

KRONİK PROSTATİT Kronik prostatitin tedavisi oldukça problemlidir. Üriner enfeksiyonlarda etkili olan ilaçlar kronik prostatitte etkili olmayabilmektedir. 4-16 haftalık trimetomoprim-sulfometaksozol tedavisi ile , %30-40 oranında kür sağlamaktadır. Kültürleri pozitif olmaya devam eden hastalar için 6-8 aylık baskılayıcı antibiyotik tedavileri gerekebilir. Ancak antibiyotikler kesildikten sonra tekrarlama olabilmektedir.

NONBAKTERİYEL PROSTATİT2-4 hafta süreyle doksisiklin veya eritromisinle tedavi yararlı olabilir. Şikayetlerin düzelmesinde antienflamatuar ajanlar ve antikolinerjikler faydalı olabilir.

PROSTATODİNİ (ASEMPTOMATİK PROSTAT ENFLAMASYONU ) Antibiyotikler etkili değildir. Alfa adrenerjik blokerler işemeyi kolaylaştırırlar. Diazepam ve kas gevşeticiler faydalı olabilir.

PROSTAT BEZİNİN İYİ HUYLU BÜYÜMESİ ( BPH ) NEDİR ?

60 yaşın üstündeki erkeklerin % 50’si, 70-80 yaşlarındaki erkeklerin % 80’i, prostatın kanser olmayan büyümesi ya da tıbbi terimi ile “Benign Prostat Hiperplazisi” (BPH) problemi yaşar. Gerçekte ise büyüyen prostat değil, “adenom” adı verilen bir kısım hücre grubudur.

BPH ‘da NE GİBİ ŞİKAYETLER OLMAKTADIR ?

>Prostat bezinin yaşlanmayla birlikte büyümesi ve idrar kanalına baskı yapmaya başlaması, çeşitli şikayetlere sebep olur.

Prostat büyümesi;

• sık idrara çıkmak,
• geceleri idrar hissi ile uyanmak,
• idrara başlarken bir süre beklemek,
• idrarı kesik kesik boşaltmak,
• idrar yaparken zorlanma,
• idrarın çatallı çıkması,
• mesaneyi tam olarak boşaltamama,
• tuvaletten çıktıktan çok kısa bir süre sonra tekrar idrar hissi duymak,
• ani idrar sıkışmaları hissetmek,
• bazen idrarı tutamamak belirtileriyle kendini gösterir.

BPH ‘da  TEDAVİ ALTERNATİFLERİ NELERDİR ?

MEDİKAL (İLAÇ) TEDAVİSİ

İlaç tedavisi büyümüş prostatın yarattığı rahatsız edici semptomlar için erken dönemde yapılabilecek ilk tedavi şeklidir

CERRAHİ TEDAVİ

AÇIK PROSTAT OPERASYONLARI

Prostatın büyüyen dokusunun “adenom” unun karından kesilerek yapılan ameliyatla çıkarılmasıdır.

KAPALI PROSTAT OPERASYONLARI

TURP (Transüretral Prostat Rezeksiyonu): Büyümüş prostat dokusu, endoskopik yoldan elektro- koter yardımı ile kesilerek çıkartılır ve sağlıklı idrar akışı yeniden sağlanır.

GREENLIGHT PVP LASER PROSTATEKTOMİ.

PROSTATIN SELEKTİF BUHARLAŞTIRILMASI YÖNTEMİ
(potasyum titanil fosfat laser KTP LASER) Büyüyen prostat dokusunun özelleştirilmiş bir laser ışını ile kontrollü bir şekilde 1-2 mm derinliklerde buharlaştırılması yöntemidir

DİĞER ENDOSKOPİK  TEDAVİ YÖNTEMLERİ İSE ;

• Transurethral incision of the prostate (TUIP)
• Transurethral microwave thermal therapy (TUMT)
• Transurethral needle ablation (TUNA)
• High intensity focused ultrasound (HIFU)
• Water induced thermo therapy (WIT)
• Transurethral ultrasonic aspiration of the prostate
• Visual laser ablation of the prostate (VLAP)
• Holmium: YAG laser (HoLEPve HoLAP)
• Interstitial laser coagulation of the prostate (ILC)
• Cryotherapy
• Balloon dilatation
• Intraurethral stents

Belirtilen tüm tedavi alternatifleri hastanın genel durumu, prostat bezinin büyümesi ve doktor-hasta uyumuna göre düzenlenmelidir.

PROSTAT KANSERİ  NASIL OLUŞMAKTADIR ?

Bütün vücut dokularında hücreler kendilerini belirli bir kontrol mekanizması içerisinde yenilerler. Böylece zedelenen doku tamir edilir, yenilenir. Kontrol dışı çoğalan hücreler tümör adı verilen hücre topluluklarını oluşturur Prostat kanseri ; prostatı oluşturan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde, gerekmediği halde çoğalmasıdır.

PROSTAT KANSERİNDE RİSK FAKTÖRLERİ ?

Suçlanan ana unsurlar şunlardır;

• Aile hikayesi
• Yaşlanma Erkek , eğer yeterince uzun yaşarsa örneğin 100 yaşına kadar yaşanabildiği takdirde ; hemen hemen tüm erkeklerde prostat kanseri gelişir. Yaş arttıkça prostat kanseri gelişme riski artar. Prostat kanserlerinin %85’i 65 yaşın üzerindeki erkeklerde saptanır. Ancak, bazı erkeklerde çok daha erken yaşlarda prostat kanseri gelişebilir

• Zenci ırkında beyazlara nazaran daha sık rastlanmaktadır

• Testosteron (erkeklik hormonu ) : Puberteden önce kısırlaştırılmış erkeklerde prostat kanseri (ca) görülmemektedir.

• Östrojen hormonunun ( kadınlık hormonu ) izafi olarak arttığı kronik karaciğer hastalarında prostat ca ‘ya rastlanmamaktadır.

• Yağlı gıdaların fazla tüketimi gibi çevresel faktörler

PROSTAT KANSERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR ?

Belirtiler ancak idrar yolunu tıkadıktan sonra ortaya çıkar. Aşağıda sayılan şikayetlerden herhangi biri olduğunda mutlaka bir doktora başvurulması gereklidir.

*Sık idrara çıkma (özellikle geceleri)
*İdrar yaparken zorlanma
*İnce ve kesintili idrar yapma
*İdrar yaparken acı veya ağrı duyma
*İdrarda kan görme
*Sırt, kalça ve bel ağrısı
*idrarda kan ya da iltihap olması
*Menide kan ve ağrı gibi belirtiler olabilir.

PROSTAT KANSERİNDE ERKEN TEŞHİS / CHECK – UP MÜMKÜN MÜDÜR ?

GENELLİKLE GEÇ BULGU VERDİĞİNDEN TARAMA VEYA CHECK –UP ların ÖNEMİ BÜYÜKTÜR.

Gerek check-up’ta veya gerekse şüphelenilen durumlarda yapılması gereken birçok ortak aşama vardır.

Rutin Kontrollerde :

• Hikaye dinlenir
• PSA testi yapılır
• genel amaçlı TÜM BATIN ULTRASONOGRAFİSİ yapılır
• gerekiyorsa TR ile prostat muayenesi yapılır.

PSA NEDİR ?

PSA ( Prostat Spesifik Antijeni ) adlı kan tetkiki ile BPH ile prostat kanseri teşhisi arasında ayırım yapmaya çalışılır. Bu tetkik hem teşhis koyucu hem de prostat kanseri tedavisinin seyri hakında bilgi verir.

PSA, prostat bezi hücreleri tarafından üretilen bir proteindir ve meninin sıvılaşmasını sağlar.

Normal şartlarda total PSA 4 ng/ ml değerinin altında olmalıdır. Hatta bazen bu değeri 2.5 ‘a kadar indirenlerde vardır.

PSA , prostat kanserine özgün bir madde değildir. Başka patolojilerde de PSA artabillir. Ancak kan PSA düzeyi ne kadar yüksekse, kişinin prostat kanseri olma olasılığı da o denli yüksektir.

PSA yüksekliği değerli bir tanı metodu ise de tek başına kanser tanısı koymada yetersiz kalabilir ve diğer tanı metodları ile koordine edilmelidir.

PROSTAT KANSERİNDE TEDAVİ ALTERNATİFLERİ NELERDİR ?

* bekle – izle

* radikal prostatektomi : retropubik – perineal – laparoskopik

* radyoterapi : external – brakiterapi

* HIFU (high intensity focus ultrasound)

* hormonal tedavi : cerrahi kastrasyon – medikal kastrasyon

* kemoterapi

* kriyoterapi

Tedavi seçeneğinin belirlenmesinde en önemli kriterler ;

Hastanın genel durumu , PSA nın yüksekliği , Biopsideki hücre özelliği ( Gleason skoru ) ve Kanserin Evresi (stage) dir.

Ürolog , Medikal onkolog ve Radyasyon onkologu ekip anlayışıyla hastaya yaklaşmalı ve pek çok faktörü göz önüne alarak tedavi planını belirlemelidir.