GONORE: GONOKOKAL ÜRETRİT (BEL SOĞUKLUĞU)
Gonokokal üretritin etkeni, gram-negatif bir diplokok olan Neisseria gonorrhoeae’dir. İnkubasyon periyodunun (kuluçka süresi) genellikle 3-10 gün arasında değişmesine karşın, semptomların (belirtilerin) gelişmesi için gereken süre 12 saat gibi kısa veya 3 ay gibi uzun olabilir.
Gonokokal üretritlerin en sık görülme nedeni cinsel ilişkidir. Bir erkek için, enfekte partner ile tek bir ilişki sonucu bulaşma riski yaklaşık %17-20, buna karşın enfekte erkekten dişiye bulaşma olasılığı %80’dir. Taşıyıcı veya hasta partner ile cinsel ilişki sayısı arttıkça risk de artar. Vajinal ilişki olmaksızın salgılarla bulaşan vakalar da bildirilmiştir.
SEMPTOM VE BULGULAR
- İdrar yaparken yanma
- Üretral akıntı (Akıntı genelde iltihaplı, sarı-kahverengi görünümde ve çok boldur)
TANI
Cinsel Yolla Bulaşan Hatalıklar Hasta idrarını yaptıktan 1-4 saat sonra, özel kültür çubuğu üretraya 2-4 cm. kadar sokulup çevrilir. Homoseksüel hastalardan rektal örnek de alınır.
Örneklerden gram boyama ve kültür ortamına ekim yapılır. Gerekirse 2 ayrı örnek toplanır. Gram boyamada gram-negatif diplokoklar görülür. %95 oranında doğru tanı konulabilir.
KOMPLİKASYONLAR
- Periüretritis, periüretral apse
- Üretral darlık
- prostatit, prostat apsesi, epididimit, proktit, ve artrit görülebilir.
KORUNMA
Gonore, düzenli olarak kondom (prezervatif) ve ilişkisi sonrası antibiyotik kullanımı, vajen içi antiseptik veya antibiyotik uygulaması ile önlenebilir. Ceftriaxone, Spectinomycin Ciprofloxacin ,Norfloxacin , Cefuroxime aksetil, Ceftizoksime ve Amoxicillin tedavide kullanılabilir. Tedavi sonrasında hastaların takibi önemlidir. Tedavinin 3.-7. gününde hala üretrit sürüyorsa direnç gelişimi, postgonokoksik üretrit veya reenfeksiyon düşünülmelidir.
NONGONOKOKAL ÜRETRİT (NGU)
Üretrit varlığı halinde kültür veya gram boyama ile N. gonorrhoeae gösterilemediğinde, nongonokokal üretrit tanısı konulur. En önemli ve tehlikeli ajan Chlamydia trachomatis’tir. NGU li erkeklerin %25-60 ında ve gonoreli erkeklerin %4-35 inde üretrada gösterilebilir. Klamidyal enfeksiyonların %50 sinde herhangi bir bulgu yoktur ancak taşıyıcıdırlar. Hastaların %20-50 sinde Ureaplasma urealyticum NGU etkenidir. En sık, 20-24 yaşlarında görülür. Akut üretritlerin %50-75 i nongonokokaldır. İnkubasyon periyodu 7-35 gündür.
Belirtiler:
- Üretral akıntı, (akıntı genellikle az miktarda, ince ve mukoid özelliktedir)
- Dizüri (idrar yaparken yanma ) ve üretral (idraryolunda) kaşıntı ve batma hissi’dir.
NGU tanısı için, üretrit varlığında gram boyama ve kültür ile N. gonorrhoeae ekarte edilmelidir. Gram boyama en ideal, hasta idrarını yaptıktan 4 saat sonra alınan örnekte uygulanır.
TEDAVİ
Tetracycline , doxycycline veya erythromycin kullanılabilir. NGUten korunma, gonoredeki gibi prezervatif ve vaginal spermisit kullanımı ile sınırlıdır. Hastanın seksüel partnerlerinin birlikte tedavisi çok önemlidir.
SİFİLİZ (FRENGİ)
Sifiliz (frengi), Treponema pallidum adlı spiroket tarafından oluşturulur. T. pallidum cilt ve mukuza yoluyla vücuda girer ve cinsel ilişkiden 2-4 hafta sonra peniste ağrısız şankr (zımbayle delinmiş görünümlü bir yara ) gelişir. Bastırmakla ağrı saptanmaz. Tedavi verilmezse lezyon kendiliğinden yavaşça iyileşir. Hastalık 2 nci safhaya geçer. İnguinal bölgede tek ya da iki taraflı, birbirinden ayrı, ağrısız lenfadenopatiler (lenf bezi şişmesi) bulunabilir.
LABORATUAR BULGULARI
Şankrın tabanı kazınarak alınan materyale karanlık alan incelemesi yapılarak spiroketlerin görülmesiyle veya fluoresan antikor teknikleri ile tanı konur. Karanlık alan incelemesi yapılamıyorsa serolojik test kullanılmalıdır. Serolojik testler, şankrın ortaya çıkışından 1-3 hafta sonra bile negatif olabilir.
KOMPLİKASYONLAR
Ürolojik komplikasyonlar nadirdir ve hastalığın 3 üncü safhasında görülür. Bunlar arasında testis gomları ve nörosifilizde görülen nörojenik mesane sayılabilir.
TEDAVİ
Erken sifilizli hastalara penisilin G verilir. Penisilin allerjisi olanlara doxycycline veya tetracyclin verilir.
TRICHOMONIASIS
Hastalığa Trichomonas vaginalis neden olur Görülme sıklığı %2 dir. Kadın ve erkeklerde en sık 15-40 yaşlarında görülür. Cinsel ilişkiyle bulaşır ve enfekte kadınların erkek partnerlerinde %14-60 oranında, enfekte erkeklerin kadın partnerlerinde ise % 67-100 oranında bulunmuştur. Erkeklerde çoğu zaman bulgusuz seyreder.
Üretral akıntı hemen 1-2 ml. serum fizyolojikle karıştırılıp mikroskopik olarak incelenir. Bu muayenenin kadınlarda %60-70 kesinliği olmasına karşın erkeklerde güvenilirliği azdır.
TEDAVİ
Tedavi başarıyla sonuçlanana kadar prezervatif kullanılması gerekir. Hastaya ve partnerine metronidazole verilir. Tedaviye hemen yanıt alınır. Partnerlerin ciddiyetle tedavisi çok önemlidir.
ŞANKROİD (ULCUS MOLLE, YUMUŞAK ŞANKR)
Haemophilus ducreyi tarafından oluşturulur.
Cinsel ilişkiden birkaç gün sonra görülen papül, şankroidin ilk belirtisidir. Sonra, tek veya birden fazla, kirli görünüşlü, ağrılı şankroid ülserler ortaya çıkar. Genellikle iltihaplı akıntı yaparlar. Hastalarda ateş, baş ağrısı ve halsizlik vardır.
Tedavi edilmeyen ülserler yavaşça büyür, patlar ve diğerleriyle birleşirler. Ağrılı kasık enflamasyonu, lenfatik obstrüksiyona neden olur ve genital lenfödem, ileri evrede ise elefantiyazis gelişir.
Hastaların %50 ‘sinde, ülserden alınan örneğin gram boyama ile incelenmesinde gram-negatif kokobasiller görülür. Biyopsi her zaman tanı koydurucudur.
TEDAVİ
Azithromycin 1 g. tek doz, erythromycin 500 mg. 4×1 7 gün, ceftriaxone 250 mg. tek doz kullanılabilir. Tanı sırasında ve 3 ay sonra HIV testi yapılması uygun olur. Uygun tedavi ile prognoz çok iyidir.
LYMPHOGRANULOMA VENEREUM
Chlamidya Trachomatis etkendir. Genital lezyon, lenfadenit ve rektal darlıklar görülebilir. Cinsel temastan 5-21 gün sonra bir papül veya püstül belirir. Genital lezyon küçüktür ve genellikle gözden kaçar. Kültürde C. trachomatis üremesi tanı koydurur.
KOMPLİKASYONLARI
İnguinal lenf nodlarının rüptürü ile akıntılı sinüsler oluşur. Kronik inguinal enflamasyon lenfatik obstrüksiyon ve elefantiyazise neden olabilir. Rektal darlık, geç bir komplikasyondur.
TEDAVİ
Doxycycline, 100 mg. 2×1, 3 hafta süreyle kullanılır.
GRANULOMA INGUINALE
Etkeni Calymmatobacterium granulomatis (Donovan basili) ve inkubasyon periyodu 2-3 aydır.
KLİNİK BULGULAR
Papül ilk belirtidir. Bundan, çevre ciltten kabarık, tabanı eritemli ve hemorajik sekresyon içiren, sert, endüre, ağrısız bir ülser oluşur. Boyanmış smirde Donovan cisimlerinin görülmesi tanı koydurucudur.
TEDAVİ
Tetracycline 500 mg. 4×1 veya trimethoprim-sulfamethoxazole (160/800 mg. tablet) 2×1 lezyonlar iyileşene kadar uygulanır.
CONDİLOMA ACUMİNATA (GENİTAL SİĞİL = WART)
HPV ( insan papiloma virüsü ) tarafından oluşur. Kuluçka süresi 1 – 2 ayı bulabilir.Tanı çok kolay olup lezyonun görülmesiyle konur.
Tedavide lezyonun yerleşimi, büyüklüğü, adedi gibi etmenler önemlidir.
Topikal kremler: Podophylin – imiquimod kremler, trichlorasetik asid kullanılabilir.
Kriyoterapi: Ağrısız bir şekilde birkaç seansta lezyonlar tahrip edilebilir.
Cerrahi: Lezyonların tek tek komple çıkartılması ve dibinin yakılması en etkin tedavidir. Lokal anesteziyleofis şartlarında yapılabilir.
* Üretral siğilleri ise endoskopik olarak yakmak mümkündür.